SIGARENPUNTJES voor de Prins Hendrik Stichting

Vroeger werden sigaren gemaakt met een dichtgerold mondstuk. Met behulp van een sigarenknipper werd een puntje van de sigaar afgeknipt. Dat stukje tabak noemen we een sigarenpuntje. Vaak werd een sigaar al in de winkel opgestoken en werd met de  knipper die op de toonbank  stond het einde afgesneden. Deze puntjes werden in de bak eronder opgevangen.

Toonbank Sigarenknipper 1900
met gasaansluiting voor een vlam 

 In 1869 kwam een Haagse jongen op het idee om de sigarenpuntjes van de sigarenwinkeliers op te kopen. In een jaar tijd had hij voor 159 gulden puntjes opgekocht en ze voor 200 gulden doorverkocht aan een Belg die de tabak als grondstof verder verwerkte.
In Moskou werden in die tijd puntjes van over de hele wereld ingekocht en vermalen tot snuiftabak.

In 1875 werden Zweedse lucifersdoosjes voorzien van een klein scherp werktuig, waarmee men het puntje kon afknippen. Het puntje viel in een speciaal gedeelte van het doosje, zodat de puntjes verzameld konden worden.

In Berlijn waren omstreeks 1875 zelfs kleine bakjes aan verschillende woningen bevestigd, om de verzamelde puntjes in te deponeren. De bakjes werden op gezette tijden geleegd en van het tabaksafval werd snuif gemaakt, waarvan de opbrengst ten goede kwam aan de Duitse Weduwen en wezen.

De Vereniging “Waarde der kleinigheden” (1885) zamelde naast oude kranten en boeken ook sigarenpuntjes in voor het goede doel. De opbrengst was bestemd voor een Maatschappij die zich het lot van de wezen aantrok. Zij zorgden ervoor dat behoeftige wezen opgenomen konden worden in een weeshuis.

 Mop: Meneer A: Voor wie bewaart u de sigarenpuntjes?

          Meneer B: Voor de weeskinderen
          Meneer A: Wat, roken die bengels nu al?

In 1896 verzamelde de heer W.H. van Zanten Jr, steenfabrikant uit Leiderdorp, sigarenpuntjes voor een vriend uit Duitsland. Toen de vriend Duitsland verliet hield van Zanten met het verzenden op en ging zelf experimenteren om van de puntjes iets bruikbaars te maken. Dat lukte hem wonderwel.

Hij weekte de sigarenafval in kokend water, waardoor de tabak van kleefstof en andere stoffen werd ontdaan. De tabak werd ontrold, geperst, los geplozen en daarna gedroogd. Doordat door deze bewerking de nicotine grotendeels verdwenen was verkreeg hij geurige rooktabak. Er werd door hem een inzamelingsactie opgezet bij sigarenwinkeliers, café-houders, vrienden en belangstellenden. Het doel was om behoeftige oude zeelieden van de Prins Hendrik Stichting in Egmond aan Zee van gratis tabak te voorzien.

sigarenblik omstreeks 1900

De verpakking van 100 gram werd gemaakt van oude couranten en voorzien van passende spreuken zoals “rook smakelijk vriend” of op de bodem “aan alles komt een eind”.

Het enthousiasme onder de bevolking was groot. Velen reikten hem de helpende hand. Zelfs waren er vervoerders die de tabak gratis vervoerden.
In korte tijd was de opbrengst groter dan de behoefte van de 195 verpleegde oude zeelieden van de P.H.Stichting.

In 1901 werd aan 61 gestichten, de P.H.Stichting niet meegerekend, totaal 10200 ons tabak verstrekt, genoeg voor 1020 verpleegden.

Om puntjes van het publiek te krijgen vervaardigde van Zanten een speciale zak-guillotine waarin de afgesneden puntjes in bewaard werden. Op de voorzijde stond de tekst: Bewaar de puntjes voor de Prins Hendrik Stichting te Egmond aan Zee. Deze guillotines konden bij de sigarenwinkelier gekocht worden. In de bijgevoegde tekst stond o.a.

 

“Door het aanschaffen van een guillotine bewijst gij in te stemmen met de beweging om door het verzamelen van sigarenpuntjes, gebroken sigaren en tabak in elken vorm ( behalve rookeinden en steelen) gratis tabak te verschaffen aan ouden van dagen, die geen koopkracht hebben.”

De oude van dagen waren uitzonderlijk blij met de gratis tabaksvoorziening. “Het is beste tabak meneer, nu kan ik een pijpje velen”. En dikwijls volgde een hartelijk “Hip,Hip,Hoera!” als de pakjes werden overhandigd.

  Bron: diverse krantenarchieven 1870-1906

           Blik en Guillotine uit de collectie P.H.Stichting
           Foto sigarenknipper Raf Ensinck